Về Quê Nhà Ứng Cử?

Trần Khải

Có chiến lược nào để nhà nước Hà Nội thu phục Việt Kiều một cách êm ái, vừa cả tiền bạc, tài năng, kinh nghiệm và lòng tin? Đây có lẽ là nan đề lớn nhất mà Đảng CSVN suy nghĩ nát óc nhiều năm qua. Nhưng ít nhất thì Mễ Tây Cơ đã thực hiện đuợc, mà không cần tốn công nuôi cả guồng máy công an đồ sộ để hù dọa dân lành. Có một điều chúng ta biết chắc rằng Hà Nội luôn luôn tìm cách chiêu dụ Việt Kiều, bất kề bản chất nghi ngờ cố hữu của họ. Luật về quốc tịch Việt Nam vẫn ghi rằng những người Việt nào điền mẫu đơn xin từ bỏ quốc tịch Việt Nam thì mới đuợc xét là đã mất Việt tịch. Có nghĩa là gần 3 triệu người Việt hải ngoại, theo luật này, vẫn còn quốc tịch Việt Nam. Điều này hình như là 1 đòn phòng thủ của Hà Nội, để chờ một cơ hội nào đó sử dụng những Việt Kiều này trong tương lai, hay là để ngừa có ai về nước làm điều gì gây trở ngại thì lấy cớ song tịch ra truy bức. Tuy nhiên, thế vẫn còn dở. Bởi vì Mễ Tây Cơ làm hay hơn nhiều: mở rộng cửa để mời Mễ Kiều về ứng cử các chức vụ chính trị. Đây là điều mà Hà Nội nên suy nghĩ, vì không cho Việt Kiều về ứng cử các chức vụ chính trị thì sẽ không bao giờ tận dụng hết tài nguyên hải ngoại đuợc - không tin người thì lấy gì bảo người về giúp nước. Mà đâu có phải ứng cử là đắc cử liền được đâu mà Đảng CSVN phải sợ. Còn bao nhiêu chuyện nữa chứ. Thử đọc lại số báo Los Angeles ngày 30-6-2001 cũng có vài bài học cho nhà nước Hà Nội về cách chiêu dụ Việt Kiều Bài viết "Ba Người, Hai Quốc Gia, Một Giấc Mơ" (3 Men, 2 Nations, 1 Dream) của Jennifer Mena ghi tóm lược như sau.

Andres Bermudez - người bây giờ còn có danh xưng là "Vua Cà Chua" vì làm chủ 600 mẫu đất trồng cà chua tại Quận Yolo của Miền Trung California - đã trở về quê củ Jerez, Mễ Tây Cơ để ra tranh cử chức Thị Trưởng. Jerez là thị trấn 40,000 cư dân ở miền trung tiểu bang Zacatecas, Mễ. Bermudez, 51 tuổi, không phải là Mễ kiều duy nhất về tranh cử cho kỳ tuyển cử hôm Chủ Nhật 31-6-2001. Còn hai Mễ Kiều nữa cũng từ Hoa Kỳ về ứng cử chức Thị Trưởng ở 2 nơi khác. Juan Duran, 50 tuổi, chủ một tiệm sửa xe ở Oxnard, California, đang ra tranh chức Thị Trưởng Tepetongo, một thị trấn 10,000 dân. Martin Carvajal, 45 tuổi, 1 quản đốc hãng xưởng từ Fort Worth (Texas) đang tranh chức Thị Trưởng Apulco, thị trấn có dân số 5,000 người. Nếu họ thắng cử, thì họ sẽ phải bỏ mọi thứ tiện nghi ở Hoa Kỳ. Duy chỉ các bà vợ của họ là hồi hộp: làm thế nào họ từ bỏ bạn bè nhà cửa ở Mỹ để về sống tại các thị trấn bé tí Mễ Tây cơ. Bây giờ thì đã hơn 1 tháng rồi. Những số báo Los Angeles sau đó vẫn không nói gì về kết quả các cuộc tranh cử này. Có nghĩa là, cả 3 Mễ Kiều về tranh chức Thị Trưởng 3 thị trấn bé tí ở Mễ đã thua. Nhưng đối với hàng triệu Mễ Kiều tại Mỹ thì đây là hiện tượng khó quên. Nó sẽ là sợi dây nối liền họ với quê cu.

Mà họ về Mễ tranh cử đâu phải để làm gì to lớn. Chỉ muốn làm Thị Trưởng các thị trấn của 5,000 cư dân (cỡ đông nhu 1 phuờng ở Sài Gòn), như chàng Carvajal, hay thị trấn 10,000 cư dân như chàng Duran, hay thị trấn 40,000 cư dân như chàng Bermudez. Đâu phải lớn cỡ quận trưởng, hay tỉnh trưởng đâu. Nếu nhà nước Hà Nội có cho Việt Kiều về tranh cử và nắm giữ tới cấp Quận Trưởng hay Huyện Trưởng thì chẳng có gì là nguy hại. Mà điều này sẽ mở ra biết bao nhiêu cánh cửa.

Mà chưa chắc đã thắng cử à. Thí dụ như phản ứng đó với Bermudez ở Jerez. Gia đình Bermudez có hoạt động nông trại lớn ở California, tiểu bang giaù nhất Hoa Kỳ. Bermudez thuê tới 700 công nhân, trong đó có 200 nguời gốc từ quê cũ Jerez của chàng. Và ai ở Jerez cung biết rằng Bermudez có thể xin tới 300 giấy nhập cảng vào Mỹ tạm thời (temporary visa) cho những người dân Mễ nào muốn làm việc ở nông trại của ông. Cung chính đó là điều làm người ta khó chịu. "Người ta không thích kiểu ông ta ném ra lung tung đủ thứ tiền và visas. Nó thối lắm." Đó là lời của Salvador Espinosa, một trong những đối thủ của chàng, người đã cung là Mễ Kiều trở về 10 năm truớc, sau khi sống 30 năm ở Pasadena, Hoa Kỳ.

Duy có điều trở ngại cho Hà Nội với chiến lược này. Nếu mời Việt Kiều về ứng cử các chức vụ chính trị, thì phaỉ bỏ điều 4 Hiến Pháp, tức là điều khoản độc quyền lãnh đạo giành cho đảng CSVN. Bởi vì chắc chắn rằng chẳng có bao nhiêu Việt Kiều ưa chuyện gia nhập cái đảng này. Bốc muì xác ướp, chịu không nổi.