Hai mươi sáu năm truớc, năm truớc, khi cuộc chiến Việt Nam chấm dứt trua ngày 30 tháng Từ năm 1975, những nguời dầu tiên thuộc dội quân chiến thắng đặt chân vào Sàigòn, hầu hết dều bị chóa mắt bởi cuộc sống sung túc của nguời dân miền Nam. Dương Thu Hương là một truờng hợp hãn hữu. Nhà văn nữ này sau dó công khai bầy tỏ rằng, tháng Tu nam 75, bà dã ngồi trên lề duờng của Sàigòn ôm mặt khóc vì khám phá ra rằng, chế độ chiến thắng cuộc chiến chẳng qua chỉ là một thể chế man rợ. Từ đó, bà chọn cho mình một huớng đi riêng, là đấu tranh cho một nước Việt Nam tự do - dân chủ.

Nhân dịp kỷ niệm 26 nam, ngày dất nuớc bị những nguời cộng sản quy về một mối, và cũng là dịp Ðảng Cộng Sản Việt Nam khai mạc Ðại Hội 9, nhà văn Dương Thu Hương dành cho Little Saigon Radio cuộc phỏng vấn dặc biệt sau dây và do biên tập viên Ðinh quang anh Thái thực hiện:

Little Saigon Radio: Ðảng Cộng sản Việt Nam sẽ chính thức khai mạc Ðại Hội 9 vào ngày 19 tháng Tu này tại Hà Nội, là một nguời sống ngay tại thủ đô và là nguời luôn trăn trở đối với tình hình của dất nuớc, bà có nhận xét gì về Ðại hội này?

Dương Thu Hương: Nếu bảo rằng nhận xét thì tôi không dám nhận xét, bởi vì mấy năm nay tôi không theo dõi sinh hoạt của đảng Cộng sản, mà tôi cũng không đọc báo. Nói chung, hoạt động của đảng Cộng sản thì nó rất nhàm chán nên tôi không theo dõi. Nhiều nguời cũng thờ ơ nhưng nguời ta không dám nói như tôi (cuời ......). Tính tôi vốn dị nghi gì nói nấy nên thành thật thưa với quý Ðài là tôi không chú ý tới Ðại hội của họ. Nhưng mà tôi biết có một số nguời chú tâm tới những cuộc đấu đá giữa những phe phái trong dảng Cộng sản, xem là kẻ nào ngã ngựa, kẻ nào thì lên ngựa. . . đại khái như thế.

Little Saigon Radio: Lý do nào khiến cho một nguời như bà, một nguời dã có thời hết mực tận tụy với dảng Cộng sản Việt Nam và tự nhận là "thuộc thế hệ xẻ Truờng Son dánh Mỹ", để rồi bây giờ hoàn toàn không chú ý tới sinh hoạt của đảng Cộng sản, mặc dù bà đang sinh sống ngay tại lòng của thủ dô Hà Nội?

Dương Thu Hương: Chuyện này thì ông lầm dấy. Thứ nhất là chưa bao giờ tôi tận tụy với đảng Cộng sản. Tôi vào chiến trường năm 1968 là vì lòng yêu nuớc truyền thống. Lúc ấy đó tôi tuởng rằng đó là cuộc chiến tranh chống xâm lược của Mỹ đối với Việt Nam. Cho nên giống như cha ông chúng ta, hễ quân Minh, quân Thanh đến là đánh thế thôi. Khi vào trong Nam, năm 69, họ có nhã ý kết nạp tôi vào đảng, nhưng tôi dã thẳng thắn trả lời với chi bộ Văn Hóa Quảng Bình nơi tôi phục vụ là "cái chi bộ này dảng viên dàn ông còn có nguời tư cách khả di, chứ còn dảng viên dàn bà thì toàn những dồ ăn mày ăn nhặt, toàn những con dĩ thì tôi vào làm gì cho nó bẩn nguời tôi ra". Cho nên tôi không vào đảng. Ðến nam 1977, khi tôi chuyển vào Xuởng Phim Giải Phóng, thì chính những anh em ngoài dảng cứ tha thiết nói tôi phải vào đảng để đấu tranh cho mọi nguời. Vì thế tôi vào đảng với tinh thần rất thực dụng. Lúc bấy giờ, tất cả lương bổng, tất cả những chuyến đi nước ngoài béo bở, có thể buôn bán kiếm tiền để đạt một cái thiên đường vật chất nhỏ bé nào dó, tất tật những bổng lộc ấy đều tùy thuộc vào các chi bộ quyết dịnh, vì vậy, anh em ngoài đảng bảo tôi vào để đấu tranh với họ chống lại những tệ nhũng lạm, cửa quyền, đút lót xẩy ra trong đảng. Và tôi vào và đã làm được việc ấy. Tính tôi có lẽ vì không tham và thẳng thắn nên thứ truởng, bộ truởng, gặp thằng nào tôi chửi thằng ấy nên họ phải im thôi. Huống hồ các cấp lãnh đạo đối với tôi ( cuời) thì tôi thấy cái gót chân Achille của họ có tới bẩy, tám, chín gót cơ, bản thân họ mềm yếu có lẽ vì họ có nhiều dục vọng quá. Tôi nói lại với ông rằng tôi vào dảng không vì tận tụy với đảng, mà lúc đấy tôi thấy đảng thối lắm rồi và tôi vào dể làm những việc cụ thể là đấu tranh cho anh em, là những nguời thấp cổ bé họng. Khi tôi bộc lộ một cách rõ ràng quan diểm của tôi chống lại cái nhà nước độc quyền và đấu tranh cho một chế độ dân chủ, một chế độ đa đảng, một chế độ nhất thiết phải có đối trọng thì lúc bấy giờ tôi có làm một bản kiểm điểm mà tôi nghĩ là nó thành công, vì tôi đứng trong đảng, như nguời ta nói trong chăn mới biết chăn có rận, cho nên với tính cách đảng viên, tôi nói được quan diểm của mình và tôi đã làm được việc dó.

Little Saigon Radio: Mặc dù bà nói rằng không hề chú tâm đến các hoạt động của đảng Cộng sản Việt Nam, tuy nhiên, chúng tôi nhớ không lầm thì trong một bài viết của bà cách đây khoảng 10 năm, bà phát biểu rằng không có gương mặt nào của Bộ Chính Trị Ðảng Cộng sản Việt Nam tiêu biểu cho nguyện vọng của dân tộc, vậy thì bà nhận dịnh ra sao nếu như trong Ðại hội 9 này, ông Nông Ðức Mạnh sẽ lên thay ông Lê Khả Phiêu trong chức vụ Tổng Bí Thư đảng?

Dương Thu Hương: Những nhân vật mà ông vừa đề cập đến, tôi chưa hề trực tiếp gặp họ, tôi chỉ nhìn ảnh của họ, mà cũng hãn hữu thôi tôi mới ném một cái nhìn vào ảnh của họ. Theo tôi, giữa những cái mặt của những người đó, thì cái mặt của ông Nông Ðức Mạnh còn có vẻ là sáng sủa hơn. Ðôi khi tôi thấy ông ta có cái nhìn buồn rầu, có lẽ vì ông ta thấy nước non thối tha quá, và đảng của ông ta thối tha quá. Có lẽ cái nhìn buồn rầu ấy chứng tỏ nguời ta còn một chút lương tâm, chứ nó không phải là những bộ mặt nham nhở, lúc nào cũng nhan nhở cuời hềnh hệch, xin lỗi phải nói lời của các cụ ngày xưa là "sằng sằng như ...cái gì phải nuớc sôi ấy". Tóm lại, những người do đảng cử ra đại đa số là họ tự bầu cho nhau, nhân dân không bầu họ. Cho nên cái mặt của họ trông tăm tối lắm, ăn nói thì nham nhở, ngu độn, nói chung là câu nọ chửi bố câu kia, chẳng ra cái thể thống gì cả. Nó ngớ ngẩn đến mức độ tất cả những nguời dân Việt Nam, dù nguời mù chữ đi nữa cung xấu hổ vì vua chúa sao mà tối tăm ngu dốt đến thế. Tôi cũng chẳng biết ông Nông Ðức Mạnh có lên cầm quyền được không nhưng vấn đề là ngay cả truờng hợp ông Nông Ðức Mạnh nắm quyền đi chăng nữa thì cơ chế này vẫn cứ phải thay đổi. Không một cá nhân nào có thể tử tế được. Vấn đề phải có cơ chế để buộc con nguời phải tử tế. Truớc sau tôi vẫn nghĩ phải có một chế độ để cho dân chúng được quyền bầu lên những nguời đại biểu của mình. Có nhứ thế thì bản thân những người đại biểu ấy khi họ được bầu, họ cũng có cái sự tự tin của họ. Bởi vì họ được đảm bảo bởi lá phiếu của nguời dân, do dó, mặt họ dù có xấu xí chăng nữa thì ánh sáng của lòng tự tin cũng làm họ khá hơn. Ngoài ra, trí tuệ của 80 triệu dân cũng không ngu dốt gì mà lại đi bầu cho những khuôn mặt tối tăm quá, hoặc những kẻ ngu dốt quá. Cho nên, đất nuớc Việt Nam muốn tiến bộ thì phải xóa bỏ chế độ độc dảng và nguời dân phải có quyền bầu cử thực sự. Lúc ấy giờ thì tôi mới có thì giờ nhìn lại những khuôn mặt lãnh đạo, chứ bây giờ thì tôi không có thì giờ nhìn mặt những nguời lãnh đạo hiện nay.

Little Saigon Radio: Bà là nguời mang nhiều trăn trở về tình trạng tụt hậu hiện nay của đất nuớc và con nguời Việt Nam, theo nhận định của bà, làm sao dể có được một buớc đột phá nhằm đưa đất nước đến một cơ chế dân chủ tự do như ước vọng chung của mọi nguời, khi mà giới lãnh dạo tại Hà Nội lúc nào cũng khăng khăng là Việt Nam phải nhất quyết tiến lên Xã Hội Chủ Nghĩa, phải đeo đuổi chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh?

Dương Thu Hương: Tất cả những lời lẽ của giới lãnh dạo vừa ngu xuẩn vừa dối trá. Bản thân họ biết sự dối trá dó. Tất cả những kẻ mở mồm nói Xã Hội Chủ Nghĩa thì con cái chúng nó đều buôn bán, đều làm mọi cách tận thu, tận dụng, ăn cắp thật là nhiều tiền và trở thành những thằng tư bản. Chúng nó phát huy tối đa khả năng ăn cắp, ăn cướp, biến tất cả tiền tài, của cải của nhân dân trở thành vốn liếng riêng của chúng nó, hoặc là gởi tiền ra nước ngoài để sau này họ chuồn, hoặc là nếu tình hình còn thuận tiện thì họ sẽ ở lại trong nước để giữ một vốn liếng to lớn trực tiếp lấy từ xương máu của dân chúng. Nhưu thế có nghĩa là không biết bao thế hệ nữa của con cháu chúng tôi, nhất là con cháu của hơn 60 triệu nông dân, phải trả nợ cho hành động nhũng lạm của bọn chúng. Còn về Xã Hội Chủ Nghĩa thì những nguời nào không ngu lắm thì họ cũng đều biết rằng chủ nghia này chỉ là câu nói đầu luỡi. Tại sao giới lãnh đạo đảng nói thế? Họ nói thế vì họ dựa vào sự hèn hạ, sự hèn nhát của dân chúng. Dân chúng sợ hãi họ vì bản thân của chế độ này là chế độ dựa trên nòng súng theo đúng nguyên tắc của Lênin, cho nên nguời dân vì sợ hãi mà phải hèn nhát cúi dầu, cho dù dân chúng biết rằng, cả người nói và người nghe dều biết những điều ấy là những điều giả dối. Người nói thì trơ tráo vô liêm sỉ, còn nguời nghe thì vì sợ hãi nên dành nuốt nước bọt thôi. Tôi nghi rằng ai cũng biết, toàn thành phố Hà Nội này nguời ta biết từng con cái dám lãnh đạo, con "thằng" Phan Văn Khải thì thế nào, con rể "thằng" Ðỗ Muời thì như thế nào .v.v ... dân chúng nguời ta biết từng chi tiết một. Tóm lại, không có gì dáng bàn về cái thứ Chủ Nghĩa Xã Hội, tất cả chỉ là trò lừa bịp của danh từ và sự lừa bịp này còn tồn tại vì nó dựa trên hai vế. Vế thứ nhất, kẻ cầm quyền thì dùng sức mạnh và bạo lực dàn áp dân chúng, còn vế thứ hai là dân chúng cam phận, hèn nhát vì sợ bạo lực và vì tinh thần nô lệ nó đã tẩm nhiễm quá lâu rồi.

Little Saigon Radio: Hình ảnh đất nước và con nguời Việt Nam như bà vừa phát biểu ảm đạm và u tối quá. Bản thân bà, bà có tin tưởng vào tương lai của Việt Nam không?

Duong Thu Hương: Có lẽ nếu không có một chút niềm tin nào thì chẳng ai sống nổi. Theo tôi, dân tộc ta là dân tộc nhỏ, nên năng động hơn những nuớc lớn nhu nuớc Tầu. Nhưng mà tôi không biết dến hết nam nay, dân tộc ta dã hết vận số tận cùng duới đáy chưa. Còn những năm vừa qua thì quá tăm tối. Cứ nhìn mặt những nguời lãnh đạo thì cũng dủ thấy nhục nhã và đau đớn như thế nào cho 80 triệu dân. Tôi không phải là nhà tiên tri nên tôi không biết bao giờ thì cuộc hạnh ngộ với tương lai mới đến với dân tộc chúng ta. Nếu chúng ta có sự thay dổi thì tôi cho rằng vì là dân tộc nhỏ nên chúng ta sẽ thoát khỏi quá khứ một cách gọn nhẹ hơn. Ðó là điều hy vọng của tôi cho tương lai.

Little Saigon Radio: Chúng ta dang ở thời diểm tháng Tư năm 2001. Hai mươi sáu năm truớc, khi cuộc chiến Việt Nam chấm dứt ngày 30 tháng Tu năm 1975, lúc đó bà ở đâu, đang làm gì và có cảm tuởng gì?

Duong Thu Hương: Lúc dó tôi ở Quảng Bình, và một vài tuần sau đó thì tôi tìm cách vuợt qua cầu Hiền Lương để vào Sàigon với mục đích tham những nguời thân và tìm hiểu xem nguời dân miền Nam sống như thế nào. Trong suốt một tuần lễ đi đường, tâm trạng của tôi là cả một mớ hỗn độn. Bởi vì một khi thông tin có quá nhiều thì nó trở thành hiện tượng bị nhiễu trắng. Còn về cảm tuởng khi nghe chiến tranh chấm dứt thì khó nói vắn tắt lắm, nhất là cuộc chiến quá dài. Nhưng khi tham dự cuộc chiến chống Mỹ, tôi nghi rằng đây là cuộc chiến chống xâm luợc, tôi đã từ bỏ cuộc sống ở hậu phương mà tôi cho là hèn hạ, hoặc đi ra nuớc ngoài là hèn hạ, để rồi tôi dấn thân vào chốn chông gai như thế. Nhưng mà sau khi vào Sàigòn, thì tôi biết rằng một cuộc chiến tranh khác lại nẩy nở trong tôi. Tôi nghi là cuộc chiến tranh trong lòng tôi nó lâu dài và khốc liệt hơn, vì lúc bấy giờ, khi nguời khác vui suớng nhất thì tôi hiểu rằng tôi hoàn toàn lầm lạc. Theo tôi, đây là cuộc chiến tranh giữa hai phe và nguời Việt Nam đã chia ra thành hai đội quân đánh thuê cho hai phe và dù gì chăng nữa thì cái mô hình xã hội của cái miền đất bại trận mới chính là mô hình của nền văn minh, và chúng tôi là nguời trong đội ngũ chiến thắng thì thực ra chúng tôi đã chiến dấu cho một mô hình xã hội man rợ. Và điều đó khiến tôi hết sức cay dắng. Tất nhiên ngay lúc ấy cảm tuởng nó còn mù mờ, nhưng sau này, càng ngày thì sự hồ nghi của tôi nó càng rõ rệt hơn, cho nên tôi phải nói thật là trong ngày 30 tháng Tu, cái khoảnh khắc vui suớng như mọi nguời qua di rất nhanh, nhưng đối với tôi thì trong nội tâm đã xẩy ra một chiến mới và nó dã kéo dài mãi cho đến 10 năm sau đó thì nó mới biến chuyển hoàn toàn và khiến tôi trở thành một nguời "dissident" quyết liệt như vậy.

Little Saigon Radio: Tâm trạng của bà có phổ biến trong hàng ngũ những nguời chiến thắng không ạ?

Duong Thu Hương: Tôi chắc là nếu tâm lý của tôi mà phổ biến quá trong hàng ngũ đó thì chế dộ này dã bị lật dổ từ lâu rồi. Vì họ cũng nhìn rõ như tôi thì không thể tồn tại mãi cái chính quyền dựa trên nòng súng như thế này được. Tôi không khinh bỉ con nguời đâu, có điều là con nguời ta nói chung, thuờng an phận và có lẽ bản chất con nguời bao giờ cũng nương theo phe mạnh, bản chất con nguời bao giờ cũng tìm những lý lẽ dể bào chữa cho mình để được sống còn. Cho nên không phải là ít nguời dã nhìn ra cái khía cạnh phi lý của cuộc chiến tranh, không phải là ít nguời đã khám phá ra chế độ cộng sản là chế độ man rợ và phi nhân đâu, nhưng nói chung con nguời là hèn yếu, gió chiều nào che chiều ấy. Cho nên để nói ra miệng thì cũng khó, nhất là nguời Việt Nam hay nghi vụng, nghi lén, chứ bảo họ nghi thẳng thắn thì cũng khó.

Little Saigon Radio: Cũng vào dịp 30 tháng Tu năm 1999, bà viết một bài tựa đề là Tiếng Vỗ Cánh Của Bầy Quạ Ðen, bà nhận định rằng các nhà Việt Nam học thuờng băn khoăn truớc một nghịch lý là tại sao một dân tộc dũng cảm biết bao trong chiến tranh như dân tộc Việt Nam mà lại tỏ ra hèn mọn như thế trong cuộc sống thời bình. Bà có lý giải được hiện tuợng này không?

Dương Thu Hương: Ðiều thứ nhất, cuộc chiến tranh vừa rồi nó quá khốc liệt, nguời chết quá nhiều, chết vì bom dạn, vì đói ăn, chết vì can bệnh tâm thần .v.v..Khi nó quá khốc liệt thì nó nhu một cái lò làm cho nhiều thế hệ tan chẩy trong đó. Con nguời là hữu hạn, cuộc đời là hữu hạn và sức lực của con nguời cũng hữu hạn, lòng can đảm của con nguời cũng hữu hạn. Tóm lại, con nguời là một thực thể rất dễ dao động, vì thế khi đã ra khỏi lò lửa chiến tranh thì rất dễ nẩy sinh ra tâm lý dầu sao thì sống vẫn hơn chết. Nguời Việt Nam mình, nghĩa là cả tôi lẫn cả ông nữa, dũng cảm bao nhiêu trong chiến tranh thì hèn nhất bấy nhiêu khi hòa bình, đó cũng là tâm lý dễ hiểu. Là vì họ dã khổ đau, họ đã lội qua dịa ngục rồi nên thà họ cam chịu sự thống trị của một chính quyền hà khắc để còn được tồn tại, còn ăn được miếng cơm với nuớc mắm hơn là chết. Nguời Việt Nam dễ hài lòng, và vẫn chưa ý thức được quyền sống, chưa ý thức về nhân phẩm, chúng ta không thể đòi hỏi những nguời quá nghèo khổ có ý thức được về quyền tự do, một thứ quyền xả xỉ phẩm mà phải ở cấp độ nào đó nguời ta mới yêu được tự do, còn khi nguời ta đói quá thì nguời ta chỉ cần một bát cơm chan nuớc mắm cua hoặc một tý muối ớt, một tý mỡ ngoáy vào cơm là đủ qua ngày rồi. Nguời Việt Nam trong suốt cuộc chiến tranh dã sống cùng khổ như thế cho nên là khi đã lội qua địa ngục thì phải rất lâu nguời ta mới phục hồi lại cuộc sống bình thuờng như là các dân tộc khác. Ðấy là mặt tâm lý. Ðiều thứ hai, đất nuớc chúng ta chịu chiến tranh liên miên nên nó sản sinh ra hai loại tâm lý con nguời. Tâm lý của lớp tướng và tâm lý của lớp quân sĩ. Chiến tranh dạy cho con nguời ta tâm lý tuân lệnh. Thái độ tuân lệnh là một gông cùm đào tạo ra phẩm chất nô lệ. Cho nên sau khi hòa bình, lập tức nguời lính rất ngoan cường trong chiến tranh đã trở thành những công dân hèn nhát. Họ chưa có khái niệm về quyền công dân, chưa có trí thức để làm một công dân như công dân của các nuớc tự do. Ðiều thứ ba là thói quen tuân lệnh, tuân lệnh và tuân lệnh dã tẩm nhiễm vào tâm hồn họ rồi cho nên họ chỉ trở thành những nguời lính trong thời bình, nghĩa là những kẻ hèn, chỉ biết cúi dầu tuân lệnh mà thôi. Những nguời lính này sẽ lại ra lệnh cho con cái của họ, hoặc những kẻ yếu thế hon họ. Nói cách khác, tâm lý dó là, hoặc là làm xếp của những nguời bên dưới, hoặc là làm con ở, đầy tớ cho những thằng bên trên. Một dân tộc mà mang cái tâm lý song trùng đó thì rất là khó trở thành một dân tộc có tự do - dân chủ, bởi vì muốn có tự do - dân chủ thì xã hội phải hình thành được những nguời công dân tự do, biết quyền của mình, biết mình được  huởng những gì và như thế họ phải có ý thức về quyền công dân dã. Và lúc đó họ mới khao khát làm công dân.

Little Saigon Radio: Trong một bài viết khác của bà tựa đề là Tự Do-AUo Khoảng Sinh Tồn Của Ngòi Bút, bà thiết tha cho rằng không có khát vọng nào phải trả giá đau đớn cho bằng khát vọng tự do, cũng như không có thách thức nào khắc nghiệt hơn là tự do. Cho tới nay dã 26 năm kể từ ngày 30 tháng Từ năm 1975, bà có lạc quan về tương lai tự do của dân tộc mình không?

Dương Thu Hương: Tôi cũng không dám lạc quan lắm. Bởi vì dân tộc ta gần 90% là dân cầy, cho nên không thể đòi hỏi những nguời nông dân một sớm một chiều có ý thức về quyền công dân được. Tất cả mọi việc đều phải cần thời gian. Những nguời nông dân chỉ đòi hỏi một lãnh chúa, một minh chúa thôi. Còn muốn dân chủ thì cần có tri thức về xã hội, về quyền sống của con nguời và tri thức về quyền công dân. Chúng ta phải tập, phải chờ đợi. Tất nhiên tôi cũng không đến nỗi tuyệt vọng. Tôi nghĩ bây giờ với phương tiện của văn minh tràn vào Việt Nam, dù muốn hay không muốn thì cộng sản không thể giữ dược cái chế độ ngu dân tuyệt đối như truớc nữa. Bây giờ dã có TV, có radio, bây giờ nhân dân nguời ta đã nghe dài của các ông, dài VOA, đài RFI, RFA .v.v.. cũng nhiều rồi, không dến nỗi nguời ta bị chọc mù mắt, bị bịt tai như ngày xưa đâu. Thành ra nguời dân cũng tỉnh ra, nhưng cũng cần phải có thời gian, không thể đốt cháy giai đoạn được.

Little Saigon Radio: Câu chót xin phỏng vấn bà Dương Thu Hương. Mỗi năm, cứ đến dịp 30 tháng Tư, nhà nước Hà Nội lại tổ chức những lễ hội kỷ niệm biến cố lịch sử này, tâm trạng của bà về những ngày này như thế nào, và ngày 30 tháng Tu liệu còn mang ý nghĩa nào trong lòng bà hay không ạ?

Duong Thu Hương: Ngày 30 tháng Tu là một ngày mà tôi nhìn thấy sự trớ trêu của số phận đất nuớc Việt Nam. Ngày 30 tháng Tu là một kỷ niệm nặng nhọc và buồn phiền bởi vì ngày ấy tôi hiểu rằng chẳng có gì vinh dự gì, vì một nửa nuớc làm tay sai cho phe xã hội chủ nghĩa, và nửa nuớc làm tay sai cho tư bản chủ nghĩa, hai bên đánh nhau và cuối cùng thì một nửa nuớc chiến thắng vênh váo. Tôi nghĩ rằng sau này lịch sử sẽ nhìn lại ngày 30 tháng Tư. Ðó là một ngày đau khổ và cuộc chiến tranh bấy giờ là một cuộc chiến tranh tồi tệ nhất của nguời dân Việt Nam. Những nguời Việt Nam có lương tri, dù là chống cộng hay dù là cộng sản, sau này họ chết di, họ cũng nên lội qua vạc dầu một lần dể hiểu thế nào là chân lý./.