Ðại sứ Mỹ tại Việt Nam từ chức

Ðức Hà

Việt Mercury và Mark McDonald

Mercury News

Trong một lời loan báo gây ngạc nhiên sáng thứ Tư vừa qua, đại sứ  Hoa Kỳ tại Việt Nam ông Douglas “Pete” Peterson cho biết ông đã  gửi đơn xin từ chức đến Tổng Thống Bush.

“Tôi rất hân hạnh đã được phục vụ hai tổng thống trong công tác xây  dựng một quan hệ mới meœ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam,” ông Peterson  nói. “Hãy còn có một số việc mà tôi muốn làm trước khi rời khoœi Hà  Nội, và tôi vẫn sẽ tận tụy tham gia với tư cách đại sứ cho đến ngày tôi  rời khỏi nơi đây.”

Ông Peterson cho biết ông sẽ rời Việt Nam vào ngày 15 tháng Bảy,  và dự định quay về quê hương ông là tiểu bang Florida để chuẩn bị  chiến dịch tranh cưœ chức vụ thống đốc đối đầu với ông Jeb Bush, em  trai cuœa Tổng Thống Bush.

Trước khi được đề cử làm đại sứ, ông Peterson đã phục vụ ba nhiệm  kỳ dân biểu Dân Chuœ tại Florida. Là một cựu tù nhân chiến tranh tại  Việt Nam trong sáu năm rưỡi, ông Peterson đã trơœ lại Việt Nam trong  bốn năm qua với tư cách đại sứ đầu tiên của Hoa Kỳ tại nước Việt  Nam cộng sản.

Trong nhiệm kỳ đại sứ tại Hà Nội, ông đã là động lực chính đằng sau  bản thỏa ước mậu dịch đáng chú ý mà hai nước ký kết mùa hè năm  ngoái. Tuy nhiên mấy tháng gần đây, ông Peterson đã biểu lộ rõ rệt  những bực bội chán naœn về việc bản thỏa ước này chưa được chuyển  sang cho Quốc Hội chuẩn y.

Phản ứng về việc ông Peterson từ chức, bà Quaœn Mỹ Lan thuộc Tập  Hợp Dân Chủ Ða Nguyên, nhóm chử trương tờ Thông Luận, nói rằng  đây là một việc “bình thường” khi chính phủ thay đổi từ đảng Dân  Chủ sang Cộng Hòa.

“Chúng tôi không nghĩ việc đại sứ Peterson rời khoœi chức vụ sẽ ảnh  hương đến tiến trình phê chuẩn bản thỏa ước thương mại.”

Tuy nhiên bà Mỹ Lan cho biết hãy còn quá sớm để có thể khẳng định  mối giao hảo giữa Mỹ và Việt Nam sẽ có tốt đẹp hơn nữa hay  không?

Bà nói rằng “Chuyến đi của Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Colin Powell vào  tháng Baœy này và vị tân đại sứ Mỹ tại Hà Nội sẽ cho thấy rõ chính  sách của đảng Cộng Hòa đối với Việt Nam.”

Trong khi đó thì luật sư Nguyễn Hữu Liêm nói rằng việc ông Peterson  ra đi là điều “đáng tiếc” vì lần đầu tiên Mỹ đưa một vị đại sứ có cung  cách ngoại giao lịch sự và đáng kính trọng khác hẳn thái độ của  những vị đại sứ tại miền nam Việt Nam trước đây.

Ðược hỏi về tình hình nhân quyền, đàn áp tôn giáo ơœ Việt Nam có  ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa Washington và Hà Nội hay không  thì ông Liêm cho biết: “Tôi nghĩ mối giao lưu giữa Mỹ và Việt Nam  sẽ chậm nhưng vẫn tiếp diễn vì Mỹ rất chú trọng đến vai trò chiến  lược của Việt Nam.”

Nước nào thì cũng có những vấn đề nội bộ lục đục, ông nói thêm.

Tuy nhiên báo Wall Street Journal phát hành ngày thứ Tư lại cho biết  Tòa Bạch Ốc đã chấm dứt những tháng ngày triển hạn và sẽ chuyển  sang Quốc Hội bản thỏa ước nhằm bình thường hóa mối quan hệ mậu  dịch giữa Hoa Kỳ và cựu thù là Việt Nam.

Với việc Ngoại Trưởng Powell sẽ công du Việt Nam vào tháng Bảy  tới thì đã có áp lực ngày càng tăng nhằm giải quyết bản thỏa ước.

Mặc dù có đuœ phiếu thuận tại Thượng Viện từ lâu nhưng Ðại Diện  Mậu Dịch Hoa Kỳ, ông Robert Zoellick đã không chuyển sang cho  các đại diện dân cử với hy vọng dùng vấn đề đó để lấy phiếu cuœa phe  Dân Chủ thân nghiệp đoàn nếu không thì cũng khiến họ có thái độ  cởi mở hơn với nghị trình thương mại của Tổng Thống Bush. Việc chậm trễ đã khiến cộng đồng doanh nhân Mỹ tại Việt Nam bực  bội và đã có những sự rạn nứt trong chính phủ Bush, tờ Wall Street  Journal cho biết.

Vì vậy ông Bush lại bị rơi vào một tình thế khó xưœ khi không tiến  nhanh hơn trong quá trình hàn gắn vết thương lịch sử được phần lớn  các cựu chiến binh tại Quốc Hội hậu thuẫn.

Hồi tháng Ba năm nay, đại sứ Peterson đã phản đối việc chậm trễ này  trong một cuộc đụng độ nẩy lửa với ông Zoellick.

Việc hoàn tất bản thỏa ước diễn ra vào lúc dư âm của chiến tranh  Việt Nam đã trở lại trên trang nhứt các báo và cả trong lương tâm của  người Mỹ với các chết của bảy quân nhân Mỹ đi tìm thi hài của các  phi công chết trận, về cuộc hành quân của cựu Thượng Nghị Sĩ Bob  Kerrey cách này 30 năm khi bắn lầm vào thường dân Việt Nam.

Trong một văn thư gửi cho Tòa Bạch Ốc, gần 20 thượng nghị sĩ của  cả hai đảng đã công khai kêu gọi Tổng Thống Bush hãy tiến nhanh  với thỏa ước mậu dịch.

 Bức thư viết rằng thỏa ước “là một cơ hội để tiến thêm một bước quan  trọng nhằm giải quyết một trong những chương xáo trộn nhứt của lịch  sử nước Mỹ, đồng thời hàn gắn vết thương cũ và thực thi một đường  hướng mới trong mối quan hệ song phương Mỹ-Việt.”