HÀ NỘI (TH) - Sau nhiều tháng chuẩn bị, 9 giờ sáng ngày 19-4-2001, Ðại hội Ðảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ IX dã khai mạc tại Hội truờng Ba Ðình, Hà Nội. Ðại hội sẽ làm việc trong 4 ngày từ 19 dến hết ngày 22-4-2001.

Ðại Hội là sinh hoạt công khai quan trọng nhất của dảng Cộng Sản Việt Nam, có giá trị chính thức hóa các quyết dịnh hầu hết dã chuẩn bị sẵn từ truớc và theo lịch trình duợc triệu tập mỗi 5 mam. Những nội dung quan trọng duợc thông qua ở Ðại Hội bao gồm bầu cử ban lãnh dạo mới và chấp thuận duờng lối chính sách cho giai doạn tuong lai.

Khai mạc Ðại Hội

Theo thông báo, tham dự Ðại hội Ðảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ IX có 1,168 trong tổng số 1,170 dại biểu chính thức - bao gồm dại biểu duợc dề cử và dại biểu duong nhiên - thuộc 70 doàn dại biểu của 61 tỉnh và thành phố trên toàn quốc cùng các khối Ðảng các co quan trung uong. Hai dại biểu vắng mặt vì lý do sức khỏe là Phan Thế Hùng, Ủy viên Trung uong Ðảng, dại biểu duong nhiên, bị bệnh và Trần Van Khánh, dại biểu Bà Rịa - Vung Tàu, bị tai nạn xe máy. Số dại biểu nữ là 139, chiếm 11.90% dại biểu ở Ðại Hội. Có 151 nguời (12.91%) là dại biểu các lực luợng vu trang, 152 dại biểu (12.99%) các dân tộc ít nguời. Ngoài ra còn có 80 dại biểu khách mời trong nuớc.

Xét theo tuổi dảng, số dại biểu thuộc thành phần dảng viên kỳ cựu, vào dảng thời gian từ 8/1954 dến 4/1975 chiếm dại da số, với 750 nguời (64.21%); 360 dại biểu (30.65%) vào dảng từ tháng 5/1975 dến tháng 12/1986 nghia là truớc thời kỳ dổi mới; và 45 dại biểu (3.85%) vào dảng từ 1/1987 dến nay. Về tuổi tác: 624 nguời từ 51 dến 60 (54.96%); 394 nguời từ 41 dến 50 tuổi (33.73%); và 35 nguời từ 31 dến 40 tuổi (2.99%).

Trong phiên khai mạc, Ủy viên thuờng vụ Bộ chính trị Phạm Thế Duyệt giới thiệu các dại biểu tham dự hội nghị, Chủ tịch nhà nuớc CSVN Trần Ðức Luong dọc diễn van khai mạc chào mừng khách quốc tế cùng những nguời tham dự dại hội và tuyên bố khai mạc hội nghị, dại diện thành phố Hà Nội dã dọc diễn van chào mừng dại hội. Thủ tuớng Phan Van Khải, Ủy viên bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung uong Ðảng, diều khiển phiên họp khai mạc.

Sau phần thủ tục khai mạc, Tổng bí thu Lê Khả Phiêu dọc báo cáo về 4 van kiện trình Ðại hội Ðảng lần thứ IX: Báo cáo chính trị; Chiến luợc phát triển kinh tế xã hội 10 nam từ 2001 dến 2010; Phuong huớng, nhiệm vụ, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 nam từ 2001 dến 2005; Báo cáo sửa dổi Ðiều lệ Ðảng trong dó có việc lập Ban Bí thu Trung uong Ðảng và bỏ Thuờng vụ Bộ Chính trị.

Chiều ngày Thứ Bảy 21-4, dại hội sẽ tiến hành bầu cử và chiều ngày 22-4, trong phiên bế mạc Ðại hội sẽ công bố kết qủa bầu cử Ban Chấp hành Trung uong khóa IX, kết qủa biểu quyết một số vấn dề về nội dung các van kiện, thông qua Ðiều lệ Ðảng (sửa dổi) và Nghị quyết Ðại hội dại biểu Ðảng toàn quốc lần thứ IX.

Cung theo thông báo có 34 doàn dại biểu nuớc ngoài dến tham dự Ðại Hội với tính cách quan sát viên, nhung tới phút chót, theo giới thiệu của ông Phạm Thế Duyệt thì có 3 doàn dến Hà Nội trễ vào buổi trua ngày 19-4. Trong buổi khai mạc còn có mặt các vị dại sứ, ngoại giao doàn, dại diện các tổ chức quốc tế và phi chính phủ tại Hà Nội.

Có hon 400 phóng viên ký giả thuộc 129 co quan truyền thông trong nuớc, 48 co quan truyền thông nuớc ngoài, các tùy viên báo chí sứ quán ngoại quốc ở Hà Nội dến theo dõi, dua tin tại Ðại Hội.

Thay dổi lãnh dạo

Thay dổi lãnh dạo là dề tài duợc các co quan truyền thông ngoại quốc chú ý dến nhiều nhất ở Ðại Hội.

Trong hội truờng phía truớc một tuợng bán thân Hồ Chí Minh và hình Marx - Lenin trên tuờng, theo lề lối sinh hoạt của các dảng Cộng Sản có Ðoàn Chủ tịch Ðại Hội - ngồi phía sau bàn diều hợp doàn - bao gồm các nhân vật ban lãnh dạo dảng Cộng Sản Việt Nam và các Truởng doàn dại biểu dảng Cộng sản quốc gia bạn dến tham dự. Tổng Bí Thu Lê Khả Phiêu, nguời sắp bị thay thế, duợc coi là một nhân vật bảo thủ và thân cận với Trung Quốc, ngồi ngay bên cạnh Phó Thủ tuớng Hồ Cẩm Ðào, Truởng doàn Ðại biểu dảng Cộng Sản Trung Quốc.

Cho dến bây giờ, nguời ta tin rằng Chủ tịch Quốc Hội Nông Ðức Mạnh chắc chắn là nguời duợc chỉ dịnh giữ chức vụ Tổng Bí Thu dảng Cộng Sản Việt Nam. Việc này sẽ chính thức hóa qua cuộc bầu cử tại Ðại Hội ngày Thứ Bảy. Tất cả các hãng tin ngoại quốc dều loan báo sự thay thế Lê Khả Phiêu, 70 tuổi và mới dảm nhận chức vụ 3 nam nay khi Ðỗ Muời rút lui, bằng Nông Ðức mạnh, 60 tuổi, nguời gốc dân tộc Tày, dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng bắc-dông bắc Việt Nam.

Nguời ta ghi nhận là dã có nhiều bất dồng ý kiến trong vấn dề thay thế Lê Khả Phiêu. Ban lãnh dạo cao cấp nhất của Ðảng - Bộ Chính trị với 19 thành viên - vẫn biểu quyết tín nhiệm Lê khả Phiêu thêm mopt nhiệm kỳ 5 nam nữa. Nhung hôm Thứ Ba, trong một cuộc họp nội bộ của Ban Chấp Hành Trung Uong dảng, 150 Ủy viên dã biểu quyết tín nhiệm Nông Ðức Mạnh.

Thông tấn xã Reuters nói rằng hôm Thứ Nam một giới chức yêu cầu không nêu danh tánh dã xác dịnh tin tức trên là dúng. Hãng tin BBC cung cho biết Lê Khả Phiêu nhìn nhận ông sẽ rời khỏi chức vụ. Theo lời Bộ truởng Van Hóa Nguyễn Khoa Ðiềm: "Theo tôi thì toàn dân dều mong muốn có lãnh dạo mới và trẻ trung hon khi mà dất nuớc dang buớc vào một giai doạn phát triển".

Ðây là lần dầu tiên mà một nguời dân tộc thiểu số dã dảm nhận chức vị lãnh dạo dảng Cộng Sản Việt Nam qua lịch sử 70 nam của nó. Một trong những yếu tố thuận lợi của sự việc này có thể là giúp làm dịu bớt những mối quan hệ cang thẳng về dân tộc dã bùng nổ thành biến loạn ở Tây Nguyên hồi tháng 2.

Có những tin loan truyền từ lâu cho rằng Nông Ðức Mạnh, kỹ su lâm nghiệp, là một trong những nguời con riêng không duợc công nhận của Hồ Chí Minh. Ở vai trò Chủ tịch Quốc Hội, Mạnh duợc tín nhiệm vì khả nang dàn xếp xây dựng dồng thuận và không dính dáng dến tham nhung. Ông duợc coi nhu có khuynh huớng ôn hòa, cởi mở hon và chấp nhận dổi mới, cung là nguời duợc thiện cảm hon trong nhãn quan từ ngoại quốc.

Nhung can bản sống còn của Việt Nam vẫn là vấn dề kinh tế. Những nguời tán thành cải cách nói rằng nếu không chấp nhận cởi mở, Việt Nam sẽ mau chóng tụt hậu so với các nuớc lân bang Á Châu. Trái lại phe bảo thủ rất lo ngại những dổi mới kinh tế xã hội sẽ làm sút giảm dần vai trò lãnh dạo của Ðảng và dến một lúc Ðảng không còn nắm giữ duợc quyền lực nữa.

Hôm Thứ Ba, truớc khi có biểu quyết bất tín nhiệm Lê Khả Phiêu, dại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội, ông Pete Peterson, dã nói rằng việc Ðại Hội IX có thể di dến thay thế lãnh dạo không phải là diều ngạc nhiên. Theo ông, Việt Nam dã dạt duợc nhiều tiến bộ từ khi buớc vào giai doạn áp dụng co chế kinh tế thị truờng và những áp lực của phát triển dòi hỏi phải có những chuyển dổi mau chóng hon nữa.

Khẩu hiệu mà dảng CSVN dề ra cho Ðại Hội IX là "Trí tuệ, Dân Chủ, Ðoàn Kết, Ðổi Mới". Trong cuộc họp báo sáng Thứ Tu, Ủy viênThuong vụ Bộ Chính Trị Ban Chấp hành Trung Uong Ðảng, ông Phạm Thế Duyệt, dã khẳng dịnh rằng Ðại Hội này diễn ra vào một thời diểm có ý nghia trọng dại và "có nhiệm vụ nắm bắt vận hội, tận dụng thời co, dẩy lùi nguy cơ", Ðại Hội thể hiện ý chí kiên cuờng và niềm hy vọng lớn lao thực hiện những lý tuởng nhu dề ra trong khẩu hiệu nêu trên. (ch0419a)

HÀ NỘI, Việt Nam (Reuters) -- Một viên chức cao cấp trong dảng CSVN hôm Thứ Nam 19 tháng Tu dã xác nhận rằng Chủ tịch quốc hội CSVN, ông Nông Ðức Mạnh, nguời duợc coi là có dầu óc cởi mở sẽ duợc dua lên thay thế ông Lê Khả Phiêu trong chức vụ tổng bí thu dảng trong lần dại hội toàn quốc này.

Ông Phiêu, trả lời câu hỏi của phái viên Reuters, dã xác nhận rằng ông sẵn sàng nhuờng chỗ cho "thế hệ trẻ hơn", nếu có dủ "các diều kiện thuận lợi" cũng như "dược sự quyết dịnh của toàn thể dại hội". Ông Phiêu nam nay dã 70 tuổi trong khi ông Mạnh 61 tuổi.

Ðại hội toàn quốc khóa IX của dảng CSVN dã khai mạc tại hội truờng Ba Ðình vào lúc 9 giờ sáng ngày Thứ Nam với sự tham dự của hon 1,000 dại biểu. Ðại hội bắt dầu với các dại biểu dứng lên hát quốc ca CSVN cung nhu bài "Quốc Tế Ca" của cộng sản thế giới. Nguời ta trông dợi dại hội này thông qua danh sách thành phần lãnh dạo mới dã duợc các phe phái chọn lựa cùng là duờng lối chính trị, kinh tế trong 5 nam tới.

Các nguồn tin cao cấp trong nội bộ dảng CSVN cho phái viên Reuters hay rằng ban chấp hành trung uong mới gồm 150 ủy viên hồi dầu tuần này dã chọn ông Nông Ðức Mạnh lên thay thế ông Lê Khả Phiêu và cho biết thêm rằng quyết dịnh này sẽ duợc thông qua bằng một cuộc bỏ phiếu của toàn thể dại hội vào ngày Thứ Bảy và chính thức thông báo ra bên ngoài vào ngày Chủ Nhật.

Ngoài các dại biểu dảng CSVN, cuộc họp này cung có sự tham dự của 34 phái doàn cộng sản quốc tế dến tham dự. Ông Phiêu, nguời duợc coi nhu có sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Trung Quốc, dã ngồi cạnh Hồ Cẩm Ðào, phó chủ tịch nuớc, ủy viên thuờng vụ bộ chính trị và là truởng phái doàn Trung Quốc.

Trong giờ nghỉ giải lao, ông Phiêu, nguời duợc dua lên chức tổng bí thu nam 1997, dã trả lời phái viên Reuters trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi rằng ông sẵn sàng buớc xuống nhuờng chỗ cho nguời trẻ hon nếu dại hội quyết dịnh diều này.

Khi duợc hỏi rằng liệu ông có ở lại chức vụ tổng bí thu sau dại hội hay không, ông Phiêu nói rằng "diều này còn tùy" nhung cho rằng ông ta dã dến tuổi và nếu có dủ diều kiện thuận tiện thì sẵn sàng nhuờng chỗ cho nguời trẻ tuổi hon.

Trả lời câu hỏi liệu ông có hài lòng với sự chọn lựa ông Nông Ðức Mạnh, ông Phiêu nói rằng "thuờng thì ai cung muốn làm việc và làm nhiều hon nữa" nhưng "nếu thế hệ trẻ hơn có dủ khả nang thì phải tạo diều kiện thuận lợi dể cho họ làm việc".

Ông Phiêu cung cho hay rằng ông sẽ không nhận chức vụ cố vấn ban chấp hành trung uong và cho thấy rằng có thể ba cố vấn hiện nay là Ðỗ Muời, Lê Ðức Anh và Võ Van Kiệt cung sẽ phải từ bỏ các chức vụ này. Ðiều nay trùng hợp với tin tức ngày hôm qua nói rằng một trong các diều kiện dể Nông dức Mạnh nhận ghế tổng bí thu là phải bỏ chức vụ cố vấn bên cạnh dảng và nhà nuớc, một thứ kỳ dà cản mui và cung là áp lực dối với lãnh tụ dảng và nhà nuớc.

Một nhà ngoại giao Tây Phuong cho hay nếu diều này xảy ra thì dây sẽ là một chỉ dấu tích cực vì dó có nghia rằng thành phần lãnh dạo mới có rộng quyền thi hành cải cách.

Trong phiên họp buổi sáng, Phiêu dã dọc bản báo cáo chính trị dài 40 trang, nhấn mạnh mục tiêu của dảng CSVN là "xây dựng nền kinh tế theo dịnh huớng xã hội chủ nghĩa" và diệt trừ tình trạng tham nhung.

Phiêu cung nêu lên các thay dổi nhu sẽ thành lập lại ban bí thu, không lập thuờng vụ bộ chính trị, tổng bí thu không duợc giữ quá hai nhiệm kỳ liên tục. Ban bí thư sẽ gồm một số ủy viên bộ chính trị do bộ chính trị cử ra và một số ủy viên do ban chấp hành trung uong bầu ra.

HÀ NỘI 19-4 (NV).- Các cố vấn Lê dức Anh và Ðỗ Muời lập kế hoạch dàn dựng chi tiết dể nhất quyết hất duợc Lê khả Phiêu ra khỏi ghế tổng bí thu và bị nhiều tay kỳ cựu trong dảng chống dối.

Ðây là diều duợc tờ báo chui Nối Kết phổ biến trên Internet trong ngày Thứ Nam 19-4-01 tức ngày dảng CSVN họp dại hội toàn quốc kỳ thứ 9 tại Hà Nội.

Có lẽ vì cay cú dối với việc Lê khả Phiêu hồi nam ngoái dề nghị với chính trị bộ bãi bỏ chức vụ cố vấn, Muời, Anh tìm mọi cách dể trả thù.

Nối Kết dang tải nguyên van bức thu của Nguyễn dức Tâm (ủy viên trung uong dảng nghỉ huu, từng là truởng ban tổ chức dảng) gửi Bộ Chính Trị tố cáo rằng Ðỗ Muời và Lê dức Anh dã thành lập hẳn một co quan riêng lấy tên là "A10" dể diều tra cung nhu vận dộng và lôi kéo các nguời trong Trung Uong Ðảng về cùng phe dể hất cẳng Lê khả Phiêu.

Phe của Muời, Anh phổ biến một tờ báo cáo dài 7,8 trang nói Phiêu quan hệ với 3 nguời trong dó hai nguời có tên là Ðặng thị Thu Hà và Vu thị Dung mà "Thu Hà bám rất chặt dồng chí Lê khả Phiêu, mà Thu Hà lại quan hệ chặt chẽ với thị Dung và nguời thứ ba nữa (hai nguời này là tình báo, một là tình báo của Ðức)".

Thu ký của các cố vấn và cả các cố vấn cung di dến nhà từng nhân vật có nhiều uy thế trong dảng dể lôi kéo và kể tội Phiêu nhu Tố Hữu, Ðồng si Nguyên, Chu Huy Mân.

Bản tố cáo của Nguyễn dức Tâm thuật lại cuộc nói chuyện trực tiếp giữa Tâm và Muời, theo dó, Muời dòi "xét kỷ luật" Phiêu truớc dại hội dảng.

Ðồng thời cố vấn Muời còn muốn thay dến phân nửa số ủy viên trong bộ Chính Trị. Thêm nữa "dồng chí Nông dức Mạnh cung phải chuyển vị trí công tác thì phức tạp quá."

Muời dịp này nói dể Phan van Khải ở lại làm thủ tuớng thêm một thời gian rồi chuẩn bị tìm nguời thay thế.

Nguyễn duớc Tâm tố rằng các cố vấn "tự cho mình cái quyền cao hon Bộ Chính Trị, cao hon Trung Uong, cao hon Ðảng" nên coi thuờng diều lệ dảng khi dẻ ra cái tổ chức trên dể hất cẳng tổng bí thu duong quyền.

Dịp này, Nguyễn dức Tâm nhắc lại dến những sái quấy của Lê dức Anh khi còn làm tu lệnh doàn quân xâm lang Cam Bốt nam 1979 mà vì nhiều lý do khác nhau dã không bị xét tội.

Các cố vấn Muời, Anh nhu các tin tức trong hai ngày qua cho thấy nhiều phần dã thành công khi lôi duợc Lê khả Phiêu xuống khỏi ghế tổng bí thu dảng nhung dồng thời các nguồn tin quốc tế cung nói rằng chức vụ cố vấn cung bị dẹp luôn.